چرا اعتبار مالیاتی در توافق انرژی اتاوا–آلبرتا هم «بازی‌ساز» خوانده می‌شود و هم «خیانت»؟

اعتبار مالیاتی برای بازیابی پیشرفته نفت، «یارانه مستقیم» به شرکت‌های نفتی است — رهبر حزب سبز

در حالی که سال ۲۰۲۵ برای حفاران نفت و گاز کانادا سال چندان خوبی نبود، اما فضای گردهمایی روز دوشنبه در هتل هایت‌ریجنسی کلگری کمی امیدوارانه بود. دلیلش هم توافق جدید انرژی بین آلبرتا و دولت فدرال بود؛ توافقی که از نظر بسیاری در صنعت نفت، یک «بازی‌ساز» محسوب می‌شود.

یکی از مهم‌ترین بخش‌های این توافق، قرار دادن فناوری بازیابی پیشرفته نفت (EOR) در فهرست پروژه‌هایی است که می‌توانند از اعتبار مالیاتی فدرال بهره‌مند شوند.

EOR چیست؟

بازیابی پیشرفته نفت فناوری‌ای است که دی‌اکسیدکربن تولیدشده در صنایع را گرفته و به درون مخازن زیرزمینی تزریق می‌کند تا نفت بیشتری از چاه‌ها استخراج شود. CO₂ در اعماق زمین به دام می‌افتد.

به گفته فعالان صنعت، این فناوری هم باعث افزایش تولید می‌شود و هم کمک می‌کند کانادا از نظر رقابت با ایالات متحده که مدت‌هاست برای این فناوری اعتبار مالیاتی ارائه می‌دهد، عقب نماند.

اما فعالان محیط‌زیست با این نگاه موافق نیستند. آن‌ها می‌گویند این اعتبار مالیاتی نوعی «یارانه ناکارآمد برای سوخت‌های فسیلی» است که به افزایش تولید نفت و افزایش انتشار گازهای گلخانه‌ای منجر می‌شود.

چرا توافق جدید بحث‌برانگیز شد؟

پیش از این، دولت فدرال در طرح اعتبار مالیاتی برای پروژه‌های جذب کربن، فناوری EOR را کنار گذاشته بود؛ تصمیمی که مورد حمایت حامیان محیط‌زیست و انتقاد صنعت نفت قرار گرفت.

اما در تفاهم‌نامه هفته گذشته بین آلبرتا و اتاوا، دولت موافقت کرد اعتبارهای مالیاتی و حمایت‌های سیاسی را برای پروژه‌های بزرگ جذب و ذخیره‌سازی کربن – از جمله EOR – فراهم کند تا «اطمینان لازم برای جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی» ایجاد شود.

این تغییر موضع، برای صنعت نفت یک پیروزی بزرگ بود. به گفته دانیل اسمیت، نخست‌وزیر آلبرتا، استفاده از EOR می‌تواند «۴۰ میدان نفتی» قدیمی را دوباره فعال کند.

اما همه راضی نیستند…

الیزابت می، رهبر حزب سبز، گفت از دیدن EOR در توافق «شوک‌زده» شده و این اقدام را «خیانتی بزرگ» خواند. او تأکید کرد که دولت فدرال تنها چند روز قبل تعهد داده بود EOR شامل اعتبارهای مالیاتی نشود.

او گفت:

«این یک یارانه مستقیم برای تولید بیشتر نفت است؛ برای شرکت‌هایی که همین حالا هم سودهای نجومی دارند. ما نباید تولید سوخت‌های فسیلی را یارانه بدهیم.»

استیون گیلبو، وزیر سابق محیط‌زیست، نیز یکی از دلایل استعفایش از کابینه را همین تغییر موضع دولت اعلام کرد.

حتی برخی از نمایندگان حزب لیبرال هم گفتند این تصمیم برخلاف تعهد کانادا برای حذف یارانه‌های ناکارآمد سوخت فسیلی است.

آیا EOR واقعاً یک راه‌حل اقلیمی است؟

کارشناسان سازمان‌های محیط‌زیستی مانند مؤسسه پمبینا می‌گویند:

• EOR می‌تواند انتشار کربن یک بشکه نفت را کاهش دهد؛

• اما در نهایت به افزایش تولید نفت منجر می‌شود؛
• و این یعنی افزایش انتشار کلی گازهای گلخانه‌ای.

از نظر آن‌ها، این سیاست شاید از نظر اقتصادی سودمند باشد، اما از نظر اقلیمی «کمک‌کننده» محسوب نمی‌شود.

حرف دولت چیست؟

وزیر انرژی فدرال گفت:

«تزریق دائمی کربن به زیرزمین کار خوبی است. آلبرتا این موضوع را مهم می‌دانست و ما هم پذیرفتیم.»

تفاهم‌نامه انرژی همچنین مسیر ساخت یک خط لوله جدید قیر سنگین از آلبرتا به بریتیش کلمبیا را باز می‌کند؛ اما شرط مهمش این است که پروژه عظیم جذب و ذخیره‌سازی کربن Pathways Plus در کلد لیک حتماً پیش برود.

منبع خبر