بازگشت اشیای فرهنگی بومیان کانادا از واتیکان پس از یک قرن

پس از سه سال مذاکره، سرانجام ۶۲ شیء فرهنگی متعلق به اقوام فِرست نیشن، اینوئیت و متیس که حدود یک قرن در موزه‌ها و انبارهای واتیکان نگهداری می‌شد، روز شنبه در فرودگاه بین‌المللی مونترآل فرود آمد.

یک هیئت از بزرگان، رهبران و سیاستمداران کانادایی این اشیاء را در باند فرودگاه استقبال کردند؛ رویدادی که آن را «گامی مثبت در مسیر آشتی و بازسازی روابط» توصیف کردند.

این اشیاء شامل چه چیزهایی هستند؟

برخی از اقلام هنوز شناسایی نشده‌اند، اما موارد مشخص عبارت‌اند از:

• ۱۴ شیء اینوئیت
• یک شیء متعلق به ملت متیس
• باقی اقلام متعلق به اقوام مختلف فرست نیشن

یکی از مهم‌ترین اشیای بازگشته، قایق کایاک اینووالویت است؛ ابزاری تاریخی که برای شکار نهنگ سفید (بِلوگا) استفاده می‌شد و تنها پنج نمونه مشابه از آن در جهان شناخته شده است.

چطور این اشیاء به واتیکان رسیده بودند؟

این ۶۲ شیء بخشی از هزاران شیء‌ای هستند که بین سال‌های ۱۹۲۳ تا ۱۹۲۵، کشیشان و مبلغین مسیحی برای نمایشگاه جهانی پاپ پیوس یازدهم به رم فرستاده بودند.

چگونه بازگردانده شدند؟

این اقلام از طریق یک انتقال «کلیسا به کلیسا» از واتیکان به کنفرانس اسقف‌های کاتولیک کانادا بازگردانده شدند. مذاکرات از سال ۲۰۲۲ آغاز شد و در ابتدا فقط دربارهٔ بازگشت کایاک بود؛ اما بعداً به همکاری مشترک میان ITK، AFN و شورای ملی متیس گسترش یافت.

مراسم و مسیر انتقال

قبل از بسته‌بندی و ارسال اشیاء، گروهی از بزرگان، حافظان فرهنگ و بازماندگان مدارس شبانه‌روزی به رم رفتند و مراسم ویژه‌ای برگزار کردند. سپس اشیاء با کامیون به فرانکفورت و از آن‌جا با هواپیما به مونترآل منتقل شد.

گام بعدی چیست؟

این مجموعه اکنون با کامیون به موزه تاریخ کانادا در گاتینو منتقل می‌شود تا بررسی و محافظت شوند. مسئولان موزه گفته‌اند که تنها «نگاه‌دارنده‌های موقت» هستند و اشیاء پس از آماده‌سازی به جوامع بومی تحویل داده خواهند شد.

عدم حضور فدراسیون متیس مانیتوبا

فدراسیون متیس مانیتوبا (MMF)، که در سال ۲۰۲۱ از شورای ملی متیس جدا شد، در روند بازگردانی حضور نداشت. رئیس آن، دیوید شارترند، امیدوار است شیء مربوط به متیس در مرکز میراث ملی متیس که قرار است در ۲۰۲۷ افتتاح شود، نگهداری شود.

او می‌گوید بازگشت این ۶۲ شیء «تنها قطره‌ای از یک سطل بزرگ» است؛ زیرا تخمین زده می‌شود که بیش از ۱۰ هزار شیء دیگر از بومیان جهان در واتیکان نگهداری می‌شود.

حرکت به سوی استراتژی ملی بازگردانی

در نشست اخیر AFN در اوتاوا، رؤسای قبایل قطعنامه‌ای برای ایجاد یک «کارگروه ویژه» جهت تدوین استراتژی ملی بازگرداندن میراث فرهنگی تصویب کردند.

«کار هنوز تمام نشده است.» — سیندی وودهوس نپیناک، رئیس AFN